
Osmanlı'da Tesbih Anlayışı
Tesbih, çok eski zamanlardan beri kullanılan bir aksesuardır. Sadece Türk toplumu için değil tüm dünya toplumları ve hatta dinler için de önemli bir yere sahiptir. Özellikle Osmanlı arşivlerinde tesbih ile alakalı birçok kaynağa rastlamak mümkündür; çünkü Osmanlı Devleti sanat alanında çok gelişmiş devlettir. Öyle ki dünya üzerinde büyük sanatçıları da yetiştirmiştir.
- Osmanlı'da Tesbih Sanatı
- Meslek Gruplarına Göre Tesbih Kullanımı
- Tesbihin Türk Kültürü Üzerindeki Etkisi
İçindekiler
Osmanlı'da Tesbih Sanatı
Sanat alanında gelişmişliğinin dallarından biri de tesbih yapımıdır.
16. Yüzyıldan beri Osmanlı'nın başkenti olan İstanbul’da en güzel tesbihler yapılmış ve her zaman raflarda yerlerini almıştır.
Osmanlı gittiği her yere tesbih kültürünü de götürmeyi başarmıştır. O dönemde tesbih gündelik yaşamın vazgeçilmez bir parçasıydı.
Meslek Gruplarına Göre Tesbih Kullanımı
Tesbih kullanımı içlerine o kadar işlemiş ki, bu yüzden her meslek grubunun kendine özel bir tesbih modeli vardı. İnsanlar birbirlerinin elindeki tesbihe bakarak hangi meslek grubundan olduklarını anlarlardı. Öyle ki tekke ve zaviyelerde hocaların tesbihleri iri ve çok taneli tesbihlerdi. Medresede, öğretim görenlerin tesbihlerinden tutunda, hekimlerin tesbihine kadar farklı farklı motifler ve imameler içeriyordu.
Özellikle tabipler ve hekimler arasında kuka tesbih kullanımı oldukça yaygındır. Sebebi ise kuka tesbihin antibakteriyel özelliğinin olmasıdır. Kuka tesbihi antibakteriyel olarak kullanmışlardır.
Hatta eski bir Osmanlı fermanında bir Bey hekimlerin kuka tesbih kullanmasını zorunlu hale getirmiş, kuka tesbih kullanmayan doktorların hasta odasına girmesine izin vermemiştir. Hatta o dönemde deve mübarek sayıldığından deve kemiğinden tesbihler yapılıyordu. Bu tesbih ya kervansaraylarda ya da tüccarların kullandığı tesbih modelleriydi.
Tesbihin Türk Kültürü Üzerindeki Etkisi
Tesbihin ibadette yeri çok büyüktür. Gittikçe kullanımı artmış ve gelişme göstermiştir. Tüm coğrafyayı etkisi altına alabilecek kadar yayılmıştır kullanımı. Özellikle günümüzde de ülkemizde oldukça önemli bir yere sahiptir; ancak bölgesel olarak baktığımızda Doğu kültüründe daha yaygın ve etkili olduğunu görüyoruz.
Tesbihin ibadet boyutu ne kadar fazla olsa da sadece ibadet amaçlı kullanılmadığını günümüzde daha çok görüyoruz. Kimi hobi olarak kullanıyor, kimi stres atmak için, kimi de aksesuar olarak... Kullanım amaçlarından dolayı inançsal olarak her kesime hitap ediyor. Tabii kullanımı bu kadar yaygın olunca da çok fazla tesbih üreticiyle karşılaşmamak elde değil.
Tesbih kullanımı ve üretimi geçmişten günümüze her zaman önemli ve ayrıcalıklı bir alanda yerini almıştır.